De kracht van imperfectie
Het menselijke karakter van keramiek: De kracht van imperfectie
In deze mini blogserie kijken we naar de rol van ambacht en van makers in het werkveld die zorgen voor een persoonlijke invalshoek.
Deel 2: Crafts Council Nederland in gesprek met José van Alfen van Atelier Natural Art over hoe een burn-out haar naar keramiek heeft gebracht, het loslaten van perfectie en de frictie die soms kan ontstaan tussen ambacht en commercie.
Pottenbakken of keramieken
“Pottenbakken is echt iets van vroeger uit. Het is ook zo’n plat woord, hé”, zegt Van Alfen met een glimlach. “Wat doe je? Ik werk met keramiek. Dat klinkt toch weer anders.” In de wereld van het interieur kan Van Alfen getypeerd worden als een waar pionier. Als voormalig eigenaar van Seizoen & Stijl heeft ze haar naam gemaakt als iemand met een fijnzinnig gevoel voor materiaal. Dit gevoel voor materiaal en styling is meermaals te bewonderen geweest in tijdschriften zoals Wonen Landelijke Stijl, Decoreren Landelijke Stijl, Romantisch Wohnen en Landelijk Wonen. In 2016 zette ze Atelier Natural Art op: een nieuwe inslag na een burn-out. Van Alfen: “In 2013 ben ik gestopt met Seizoen & Stijl vanwege een burn-out. Ik moest terug naar de basis, en voor mij is dat altijd creativiteit geweest. Mijn moeder is een creatief brein, ze is altijd bezig met een handwerkje, en dat heeft ze aan mij doorgegeven.”
“Alhoewel ik tijdens mijn werk al creatief bezig was, miste ik toch dat stukje creëren met de handen. Daarom begon ik met een cursus schilderen. Toen kwam eigenlijk het een van het ander en ben ik een workshop keramiek gaan volgen. Ik wilde graag leren draaien omdat je daarvoor rustig moet zijn in je hoofd. Je gedachtegang moet je in het nu houden zodat je het klei goed kunt leiden. Het werkt dan ook mediterend. Dus vandaar dat ik dat draaien opzocht. “Nu werk ik graag met de combinatie van draaien en handvormen.”
Ambacht in beeld
In 2018 is Van Alfen samen met Marianne Sinke (Studio 85) de Soul Store begonnen in Ochten. Soul Store streeft naar het huiskamereffect waarbij het proces en het product nauw aan elkaar verwant zijn. In haar atelier maakt ze verschillende keramieken voorwerpen, zowel gebruiksartikelen als decoratief, geïnspireerd op de natuur en het sobere interieur. Naast het produceren van producten voor de winkel maakt ze ook werk in opdracht. Van Alfen: “Ik vind het belangrijk dat ambacht niet verloren gaat en dat het meer onder de aandacht komt. Ik wil juist laten zien wat een ambacht is en dat niet dat alles uit een 3D printer komt. Het handwerk en het product zelf is ook nog steeds heel mooi en interessant om mee te werken. Als je thee drinkt uit een kopje van mij, dan zitten mijn vingers, mijn DNA in het product. Dat is beleving. Klei is gewoon klei, het gaat erom hoe je je eigen draai eraan geeft.
In 2020 is de Soul Store als winkel gestopt omdat José toch het liefts wil creeeren en dat naast een winkel soms lastig is en omdat er veel vraag kwam om mijn product te willen verkopen hebben we die keuze gemaakt.
Op ontdekkingsreis met klei
“Als je niet met teleurstellingen kunt omgaan, moet je nooit met klei beginnen”, zegt Van Alfen met een vastberaden blik. “Ik heb drie ovens en van de week waren alle potten die erin zaten gebroken. Ik weet inmiddels waardoor, maar het is toch een tegenslag waar je mee om moet kunnen gaan. Toen ik begon moest alles helemaal perfect zijn. Daarna is het de kunst om deze perfectie weer los te laten. Het helpt hierbij om gewoon te doen. Doordat ik van huis uit altijd al in aanraking ben gekomen met verschillende materialen, ben ik niet bang om met iets aan de slag te gaan. Kijken waar het mij kan brengen. Voor mij is werken met klei een ontdekkingsreis. Ik doe vaak juist dat wat ze zeggen dat je niet mag doen zodat ik zelf kan ontdekken wat er allemaal wel of niet kan. Op deze manier leer je om los te laten, het materiaal op een nieuwe manier te benaderen.
Us bin zunig
Volgens Van Alfen vinden we in Nederland het toch al gauw te duur. Van Alfen: “Het is heel teleurstellend als iemand alleen maar naar het prijskaartje kijkt. Us bin zunig! Toen we met de Soul Store in Ochten begonnen, stonden we in de Rabobank Special als uniek kwartaal ondernemer, toen kwam een fotograaf bij ons langs. Hij kwam aan met cowboylaarzen, tatoeages, zo’n echte stadse kerel. ‘Wat in hemelsnaam doen jullie hier in Ochten’, zei hij, ‘jullie horen in Amsterdam te zitten.’ Hij had misschien wel gelijk, maar ja wij zijn echte dorpsmeiden. We vinden het leuk om de mensen hier te prikkelen, ook al duurt het dan wat langer om hun te overtuigen van ons concept. Van Alfen: “Toch zijn Mensen op zoek naar meer eigenheid. Hierdoor zijn ze sneller geneigd om toch meer te betalen voor mooie, ambachtelijke en duurzame producten.”
Op de vraag waar ze zichzelf en Atelier Natural Art over vijf jaar ziet, weet Van Alfen nog niet. “In ieder geval blijf ik mooie producten maken, waar keramiek in terug blijft komen en als ik maar creatief mag werken, dan heb ik niets meer te wensen.”
Tekst: Dominique van den Broek
in opdracht van Crafts Council Nederland doet.
De Soul Store is in 2020 gestopt als winkel maar José & Marianne hebben op Instagram een platform opgericht onder de naam: _our__stories en zullen in de toekomst zeker nog van zich laten horen als zij samen wat organiseren.
